Πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έρχεται να ανατρέψει την πρακτική δεκαετιών, με την οποία η ύπαρξη μεγαφώνων σε εστιατόρια, καφετέριες, ξενοδοχεία και εμπορικά καταστήματα ισοδυναμούσε με τεκμήριο παρουσίασης στο κοινό έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, για τα οποία αξιώνουν αμοιβές εγχώριοι εισπρακτικοί οργανισμοί δικαιωμάτων. Το σκεπτικό της απόφασης αυτής θα μπορούσε δυνητικά να επεκταθεί σε κάθε πηγή ήχου σε δημόσιο χώρο, είτε πρόκειται για μεγαφωνική εγκατάσταση ήχου, είτε τηλεοπτικό δέκτη.
Κατά την εκδίκαση υποθέσεων οργανισμών συλλογικής διαχείρισης ειδικά κατά ξενοδοχειακών μονάδων υπάρχουν πάντα δύο επιβαρυντικές συνιστώσες, με βάση παλαιότερη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού είχε κριθεί ότι:
α) τα δωμάτια των ξενοδοχείων είναι κοινόχρηστοι χώροι, λόγω της συνεχούς εναλλαγής των προσώπων που διαμένουν σε αυτά,
β) η επιχείρηση βοηθάει στη δημιουργία νέου κοινού, που δεν θα είχε πρόσβαση στα κανάλια χωρίς την ύπαρξη της παρεχόμενης υποδομής
Το ίδιο ισχύει σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος και εμπορικά καταστήματα, που κατά «παράδοση», διαθέτουν και μια τηλεόραση, άσχετα αν αυτή χρησιμοποιείται.
Με την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις υποθέσεις C-775/21 | Blue Air Aviation και C-826/21 | UPFR κρίθηκε ότι η μετάδοση μουσικού έργου εντός μέσου μεταφοράς επιβατών υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης αποτελεί παρουσίαση στο κοινό σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης. Ωστόσο, η απλή εγκατάσταση μεγαφωνικού εξοπλισμού και, πιθανώς, λογισμικού σε μεταφορικό μέσο δεν θεωρείται από μόνη της τέτοια παρουσίαση.
Στην ιστορία της υπόθεσης, δύο ρουμανικοί οργανισμοί διαχείρισης πνευματικής ιδιοκτησίας προσέφυγαν κατά των εταιριών Blue Air και CFR, ζητώντας την καταβολή αμοιβών για τη μετάδοση μουσικών έργων εντός αεροσκαφών και επιβατικών αμαξοστοιχιών χωρίς άδεια, επιπλέον των ποινικών κυρώσεων.
Το Δικαστήριο εξέτασε αν η μετάδοση μουσικού έργου εντός εμπορικού αεροσκάφους ή σιδηροδρομικού μέσου με μεγαφωνικά συστήματα αποτελεί παρουσίαση στο κοινό, διότι προϋποθέτει την πρόθεση του μεταφορέα να παρέχει πρόσβαση σε προστατευόμενο έργο στους επιβάτες.
Επιπλέον, το Δικαστήριο επισήμανε ότι τα κράτη μέλη παρέχουν στους δημιουργούς το δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν κάθε παρουσίαση των έργων τους στο κοινό. Το δικαίωμα αυτό επιτρέπει στους δημιουργούς να παρεμβαίνουν προληπτικά, για να απαγορεύσουν την παρουσίαση των έργων τους στο κοινό όταν οι χρήστες προτίθενται να τα παρουσιάσουν. Στην περίπτωση της μετάδοσης μουσικού έργου εντός μέσου μεταφοράς, όπως ένα αεροσκάφος, αυτό εκπληρώνεται με την παρέμβαση του μεταφορέα μέσω του μεγαφωνικού συστήματος, προσφέροντας πρόσβαση στο έργο σε όλους τους επιβάτες.
Το Δικαστήριο τόνισε όμως ότι η απλή παροχή υλικών μέσων, όπως μεγαφωνικού εξοπλισμού, για τη διευκόλυνση της παρουσίασης δεν αποτελεί αυτοτελή παρουσίαση. Επομένως, η εθνική ρύθμιση που επιβάλλει την καταβολή αμοιβών ακόμη και για την εγκατάσταση των μεγαφωνικών συστημάτων, χωρίς πραγματική παρουσίαση στο κοινό, αντίκειται στο δίκαιο της Ένωσης.
Συνοψίζοντας, η απόφαση του Δικαστηρίου καθιστά σαφές ότι η μετάδοση μουσικού έργου εντός μέσου μεταφοράς επιβατών ως μουσική υπόκρουση θεωρείται παρουσίαση στο κοινό, αλλά η απλή παροχή μέσων για αυτήν τη μετάδοση δεν αποτελεί παρουσίαση. Έτσι, η εθνική ρύθμιση πρέπει να είναι συμβατή με τις αρχές του δικαίου της Ένωσης και το δικαίωμα των δημιουργών για προληπτική παρέμβαση.
Συνοπτικά, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισε τα εξής:
1. Καθορισμός της Έννοιας της Παρουσίασης στο Κοινό: Το Δικαστήριο έκρινε ότι η μετάδοση μουσικού έργου υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης εντός μέσου μεταφοράς επιβατών συνιστά παρουσίαση στο κοινό, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης.
2. Διάκριση ανάμεσα στην Εγκατάσταση και Παρουσίαση: Επισημαίνει ότι η απλή εγκατάσταση μεγαφωνικού εξοπλισμού και λογισμικού σε μεταφορικό μέσο δεν αποτελεί αυτόματα παρουσίαση.
3. Δικαιώματα των Δημιουργών: Το Δικαστήριο επεσήμανε τα δικαιώματα των δημιουργών να ελέγχουν την παρουσίαση των έργων τους στο κοινό και να παρεμβαίνουν προληπτικά για να απαγορεύσουν αυτήν την παρουσίαση.
4. Επιπτώσεις Εθνικών Ρυθμίσεων: Αποφασίζει ότι εθνικές ρυθμίσεις που επιβάλλουν αμοιβές απλώς για την εγκατάσταση μεγαφωνικών συστημάτων, χωρίς πραγματική παρουσίαση στο κοινό, αντιτίθενται στο δίκαιο της Ένωσης.
Συνολικά, η απόφαση αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της διάκρισης μεταξύ απλής εγκατάστασης τεχνικού εξοπλισμού και ενεργού παρουσίασης έργων στο κοινό, προστατεύοντας τα δικαιώματα των δημιουργών.
Προφανώς, η παραπάνω απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αναφέρεται ρητά στην ύπαρξη τηλεοράσεων ή/και μεγαφωνικών εγκαταστάσεων σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, συνδέεται έμμεσα μέσω της επίδρασης που θα μπορούσε να έχει σε παρόμοιες καταστάσεις.
Σε γενικές γραμμές, η απόφαση επισημαίνει τη διαφορά μεταξύ της απλής παροχής υλικών μέσων, όπως μεγαφωνικού εξοπλισμού, και της πραγματικής παρουσίασης έργου στο κοινό. Εάν μια επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος χρησιμοποιεί τηλεοράσεις για τη μετάδοση μουσικής υπόκρουσης ή άλλου περιεχομένου, οι συνέπειες μπορεί να εξαρτώνται από τον τρόπο που γίνεται αυτή η μετάδοση.
Εάν η μετάδοση γίνεται με σκοπό την προσφορά μιας ευχάριστης ατμόσφαιρας στους επισκέπτες, χωρίς να υπάρχει σκοπός παρουσίασης συγκεκριμένων μουσικών έργων στο κοινό, η απόφαση μπορεί να υποδηλώνει ότι η επιχείρηση δεν πρέπει να θεωρείται υπεύθυνη για την παραβίαση διατάξεων σχετικών με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας ή την καταβολή αμοιβών προς δικαιούχους πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.
Ωστόσο, εάν η μετάδοση περιλαμβάνει συγκεκριμένα μουσικά έργα που παρουσιάζονται ενεργά στο κοινό, ιδίως με σκοπό την ψυχαγωγία ή την προώθηση, τότε η επιχείρηση πιθανόν να υπόκειται σε καταβολή αμοιβών. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή της απόφασης σε αντίστοιχες καταστάσεις θα πρέπει να γίνεται με βάση τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες της κάθε περίπτωσης και τις πρακτικές χρήσης των τεχνικών μέσων στον συγκεκριμένο χώρο.
Συνοψίζοντας, η απόφαση του Δικαστηρίου καθιστά σαφές ότι η μετάδοση μουσικού έργου ως μουσική υπόκρουση θεωρείται παρουσίαση στο κοινό, αλλά η απλή παροχή μέσων για αυτήν τη μετάδοση δεν αποτελεί παρουσίαση. Έτσι, η εθνική ρύθμιση πρέπει να είναι συμβατή με τις αρχές του δικαίου της Ένωσης και το δικαίωμα των δημιουργών για προληπτική παρέμβαση.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβεβαιώνει τη λογική, ενάντια σε παράλογα συμπεράσματα, αφού μια κλειστή τηλεόραση ή ένας τηλεοπτικός δέκτης που αναπαράγει μουσικά έργα που δεν εκπροσωπούνται από τους εισπρακτικούς οργανισμούς δικαιωμάτων, δεν μπορεί να ισοδυναμεί με τεκμήριο χρήσης εκπροσωπούμενου ρεπερτορίου.
* Ο Όμιλος μας είναι ο μόνος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που μπορεί να προσφέρει εναλλακτικό περιεχόμενο για τηλεοπτικούς δέκτες σε επαγγελματικούς χώρους. Η πλατφόρμα WAV.gr προσφέρει σε όλους τους συνδρομητές της σε Ελλάδα και Κύπρο αδιάκοπη πρόσβαση σε 7 κανάλια WebTV, που μπορούν να αναπαραχθούν μέσω διαδικτύου σε τηλεοπτικούς δέκτες, είτε είναι SmartTVs, είτε συνδέονται με υπολογιστικό σύστημα. Τα κανάλια της WebTV του WAV.gr μεταδίδουν αποκλειστικά μουσική και βίντεο χωρίς δικαιώματα και δεν δημιουργούν την υποχρέωση καταβολής αμοιβών προς εισπρακτικές οντότητες.
